ใบหนาด "แก้อักเสบ ปวดเข่า แก้หืด"
                                        ใบหนาด
                             “ อบประคบแก้อักเสบ- ปวดเข่า- แก้หืด”
                                                           จำรัส  เซ็นนิล รวบรวม/เรียบเรียง
               หนาด เป็นพืชชนิดหนึ่งที่นิยมปลูกไว้หน้าบ้าน เพราะมีความเชื่อว่า หนาดไล่ผีหรือป้องกันผีไม่ให้มาหลอกหลอนได้ ข้อเท็จจริงอย่างไรไม่สามารถพิสูจน์ได้ แต่ในวงการวรรณกรรมและตำนานผีแม่นาคพระโขนงกับใบหนาด ทำให้คนไทยจำนวนมากจดจำสรรพคุณของใบหนาด ในเรื่องนี้ได้ดี ซึ่งความเชื่อเรื่องหนาดไล่ผีนี้มิได้มีเฉพาะในแถบภาคกลางอย่างที่รู้กันแต่ในตำนานแม่นาคเท่านั้น พ่อหมอยาเมืองเลยยังบอกว่าหนาดเป็น “ไม้ผีหน่าย” หน้าบ้านคนอีสาน คนไทยพวนยังนิยมปลูกหนาดไว้ใช้เพื่อกันผี เอาไปทำน้ำมนต์ ทั้งนำไปประพรมให้วัว ควาย กันผี และปลูกเอาไว้ใช้ทำยา
 ต้นหนาด
                คุณอำไพ  วงศ์พยัคฆ์  ชาวบ้านสงเปือย ตำบลธาตุ อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย เล่าให้ผมฟังว่า ใบหนาดสรรพคุณสุดยอดนัก
ใบหนาดนิยมในการใช้เป็นยาคือ การเป็นยาแช่ ยาอาบให้แม่ ลูกหลังคลอด จะใช้เดี่ยวหรือใช้ร่วมกับใบเปล้าใหญ่ก็ได้ ชาวบ้านทุกภาคจะใช้หนาดในสรรพคุณนี้เหมือนๆ กันหมด โดยจะต้มใบหนาดในน้ำให้กับแม่หลังคลอดและทารกตัวน้อยๆ ได้แช่ ได้อาบ รวมทั้งให้แม่ลูกอ่อนดื่มกินด้วย ชาวบ้านทั่วไปที่มีความเชื่อว่าผู้หญิงหลังคลอดลูกใหม่ๆ เลือดจะเสีย การกินน้ำใบหนาดต้มจะช่วยบำรุงเลือด ช่วยขับน้ำคาวปลาให้กับแม่ ซึ่งหนาดเป็นยาร้อนจึงช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด อีก ทั้งยังมีฤทธิ์แก้อักเสบจึงเหมาะกับแม่หลังคลอด
 ต้นเปล้า
       ในใบหนาดมีน้ำมันหอมระเหยจึงสามารถช่วยกระตุ้นระบบประสาทและระบบการหายใจ ซึ่งไม่เพียงแต่ใช้ต้มอาบให้แม่และทารกตอนคลอดใหม่ๆ เท่านั้น ใบหนาดยังใช้ต้มอาบ หรือใช้เป็นยาอบ แก้ผดผื่นคัน รักษาอาการผิวหนังอักเสบ ช่วยทำให้ผิวสวย ลดปัญหาเรื่องผิวพรรณ โดยใช้ตำพอกฝีเพื่อแก้อักเสบ ใช้น้ำคั้นสดๆ ทาแผลสดเพื่อห้ามเลือดได้อีกด้วย
       ใบหนาดยังนิยมนำมามวนสูบแก้หืด ซึ่งสรรพคุณนี้ชาวบ้านรู้กันโดยทั่วไป ปัจจุบันชาวบ้านในภาคใต้หลายจังหวัดยังนิยมสูบใบหนาดเพื่อแก้หอบหืด แก้หลอดลมอักเสบ การใช้ใบหนาดแก้หืดนั้นอาจใช้เดี่ยวๆ หรือใช้ร่วมกันสมุนไพรตัวอื่นก็ได้ เช่น บัวบก ใบเปล้า ใบมะนาว หั่นเป็นเส้นๆ ตากแดดพอหมาด แล้วมวนสูบกับยาฉุน รักษาริดสีดวงจมูก หรือบดผสมกับต้นข่อย แก่นก้ามปู พิมเสน และการบูร มวนด้วยใบตองแห้ง  สูบรักษาโรคหืด แก้ริดสีดวงจมูก
      สรรพคุณที่สำคัญอีกอย่างของใบหนาดคือ แก้อักเสบ ซึ่งจะใช้ทั้งวิธีต้มเอาน้ำ แช่ อาบ ทำยาอบหรือต้มเอาไอรม และทำเป็นยาประคบ ชาวบ้านบางแห่งก็ใช้ใบหนาดอังไฟให้ร้อนแล้วนำมาห่อตัวบริเวณที่มีการอักเสบ หรือทางใต้จะใช้รองหัว (ก้อนหินเผาไฟ) ซึ่งเชื่อว่าจะช่วยแก้ปวดหลังปวดเอว แก้อักเสบ แก้ฟก บวม บรรเทาอาการปวดเมื่อย ช่วยผ่อนคลายความตึงของกล้ามเนื้อ และยังมีตำรับยาที่ใช้ใบหนาดนำมาดองกับเหล้า เพื่อเก็บไว้ใช้นานๆ สำหรับทาถูแก้ปวด เช่น ปวดข้อรูมาติกส์ชา แก้ปวดเมื่อย รูมาตอยด์และแก้คัน แก้ลมพิษได้ด้วย หนาดเป็นสมุนไพรหลักตัวหนึ่งที่นิยมใส่ในตำรับยาอบ และในลูกประคบ
         ใบหนาดเป็นเครื่องหอมที่สาวภูไทยใช้เป็นส่วนผสมในยาสระผม โดยสาวภูไทยผมยาวสลวยจะใช้ใบหนาด ใบมะนาว รากว่านสาวหลงต้มกับน้ำข้าวหม่า (น้ำที่แช่ข้าวเหนียวทิ้งค้างคืนไว้) แล้วใช้เป็นยาสระผม ทำให้ผมหอมกรุ่น ใบหนาดยังแก้วิงเวียน แก้ปวดหัวได้ดีโดยการตำใบหนาดให้พอละเอียด นอนลงหรือนั่งเอนหลัง แล้วนำมาวางข้างขมับและหน้าผาก ใช้แก้ปวดหัวได้ หรือจะต้มใส่หม้อเอาไอรมเพื่อรักษาอาการวิงเวียนก็ได้
  ใน ใบหนาดยังมีสารพวก ฟลาโวนอยด์ Blumeatin ซึ่งมีฤทธิ์ป้องกันไม่ให้ตับถูกทำลายจากสารพิษและยังมีสารพวก Sesquiterpene lactones ที่แสดงฤทธิ์ต้านมะเร็งบางชนิดอีกด้วย รีบหามาปลูกนะครับสรรพคุณดีเหลือล้น ฮ่าๆๆ

         หมายเหตุ..เขียนต้นฉบับที่"สายฤดีโฮมสเตย์" อำเภอเชียงคาน จ.เลย จันทร์ที่ ๒๗ สค.๒๕๕๕